Zadatek

Zadatek to termin, który często pojawia się w kontekście zawierania transakcji w branży budowlanej i nieruchomościowej. Jest to forma zabezpieczenia wykonania umowy, a jego zadaniem jest stworzenie wiążącego zobowiązania pomiędzy stronami transakcji.

W najprostszych słowach, zadatek to summa pieniężna wręczana przez jedną ze stron drugiej stronie umowy, której celem jest potwierdzenie zamiaru zawarcia i wykonania umowy. Zadatek ma na celu zapewnienie obu stronom, że w razie odstąpienia od umowy przez jedną z nich, strona ta poniesie określone konsekwencje finansowe.

Podstawy prawne zadatku

Polski Kodeks Cywilny zawiera szczegółowe przepisy dotyczące zadatku. Zgodnie z tymi przepisami, aby zadatek miał moc prawną, musi zostać wyraźnie wskazany w treści umowy. Ponadto, kodeks określa szczególne konsekwencje związane z rezygnacją jednej ze stron od umowy po wręczeniu zadatku. W świetle prawa zadatek powinien być wręczony i przyjęty przy zachowaniu wymaganych form prawnych. Należy zapewnić, aby jego wartość oraz fakt przekazania zostały właściwie udokumentowane. W umowie o zadatek powinno się precyzyjnie określić kwotę zadatku oraz terminy i warunki, na jakich został przekazany. Przykładowe zapisy umowne dotyczące zadatku to między innymi warunki odstąpienia od umowy oraz konsekwencje takiego działania.

Charakterystyka zadatku

W przypadku transakcji nieruchomości możemy mówić o zadatku stanowiącym zabezpieczenie umów przedwstępnych, a także o tym występującym w umowach ostatecznych. Bardzo ważne jest rozgraniczenie zadatku od zaliczki, przy czym główną różnicą jest skutek prawny, jaki za sobą pociągają: zadatek domyślnie przyznaje prawo do odstąpienia od umowy z zachowaniem określonych konsekwencji, zaliczka zaś nie.

Kwotę zadatku w branży budowlanej często uzależnia się od wartości transakcji. Jest to zazwyczaj procent od sumy całkowitej transakcji. Wartość zadatku może być także negocjowana między stronami. Czynniki takie jak rynek nieruchomości, płynność finansowa kupującego czy terminy realizacji transakcji mogą wpływać na ustalenie wysokości zadatku.

Konsekwencje prawne za niewykonanie umowy

Jeśli jedna ze stron odstąpi od umowy, zadatek pełni funkcję swoistego odszkodowania. W przypadku rezygnacji kupującego, traci on przekazaną kwotę na rzecz sprzedającego. Z kolei w przypadku, gdy to sprzedający wycofa się z umowy, musi on zwrócić zadatek w podwójnej wysokości.

Przykłady zastosowania zadatku w praktyce

W praktyce zadatek pełni kluczową rolę jako zabezpieczenie wstępnych porozumień kupna-sprzedaży nieruchomości, przede wszystkim w momencie zawarcia umów przedwstępnych. Zabezpiecza on sprzedającego na wypadek, gdyby kupujący bez uzasadnionej przyczyny wycofał się z transakcji. W segmencie budowlanym zadatek może być także stosowany przy umowach na wykonanie określonych prac lub projektów. Takie podejście do zawierania umów i stosowanie zadatku zwiększa pewność obrotu i stabilizuje rynek nieruchomości oraz budowlany.