Odsetki

Odsetki to koszty kapitału, które są naliczane w zamian za umożliwienie korzystania z kapitału przez określony czas. Mają one ogromne znaczenie w kontekście pożyczek, kredytów i lokat, ponieważ są one jednym z głównych źródeł zarobku dla instytucji finansowych, a dla pożyczkobiorców i inwestorów stanowią koszt lub źródło przychodu.

Rodzaje odsetek

Wyróżniamy dwa główne rodzaje odsetek: proste i składane.

• Odsetki proste są obliczane tylko od kwoty głównej (początkowej), bez uwzględniania odsetek, które już zostały naliczone w poprzednich okresach. Obliczanie odsetek prostych polega na pomnożeniu początkowej kwoty przez stopę procentową i czas.
• Odsetki składane są obliczane nie tylko od pierwotnej kwoty, ale również od wcześniej naliczonych odsetek, które są reinwestowane i w konsekwencji 'przynoszą’ kolejne odsetki. Obliczanie odsetek składanych wymaga użycia specjalnego wzoru, który uwzględnia częstotliwość kapitalizacji (np. roczną, kwartalną, miesięczną).

Stopy procentowe

Znaczenie stopy procentowej jest nie do przecenienia, gdyż ma ona bezpośredni wpływ na koszty kredytów i zyski z lokat.

• Stopa nominalna to ogłoszona stopa oprocentowania produktu finansowego nieuwzględniająca inflacji.
• Stopa realna uwzględnia już inflację i pokazuje rzeczywistą wartość zysku czy straty.
• Stopa oprocentowania kredytu to procentowa miara kosztu kredytu naliczana przez bank.

Praktyczne zastosowania w branży budowlanej

W branży budowlanej często korzysta się z kredytów i pożyczek na realizację inwestycji. Finansowanie zakupu nieruchomości czy budowy przez ich zastosowanie jest standardem, a rachunek opłacalności inwestycji, wykorzystujący wskaźniki takie jak NPV (Net Present Value – wartość bieżąca netto) czy IRR (Internal Rate of Return – wewnętrzna stopa zwrotu), jest niezbędny do oceny, czy projekt jest wart sfinansowania.

Podatkowe aspekty odsetek

Odsetki mają także wpływ na kwestie podatkowe.

• Podatek od zysków kapitałowych to podatek pobierany często od odsetek zdobytych na lokatach i inwestycjach.
• Jako koszty uzyskania przychodu, odsetki od kredytów zaciąganych np. na działalność gospodarczą, mogą być odliczane od dochodu, obniżając tym samym podstawę opodatkowania.

Polskie regulacje prawne dotyczące odsetek

W Polsce odsetki regulowane są przez szereg przepisów prawnych.

• Kodeks cywilny określa zasady ich naliczania i płatności.
• Prawo bankowe nakłada na banki obowiązek informowania o stawce odsetek.
• Specjalne ustawy i rozporządzenia mogą wprowadzać szczegółowe reguły co do stóp procentowych.

Międzynarodowe regulacje dotyczące odsetek

Na arenie międzynarodowej odsetki są regulowane przez działania banków centralnych takich jak Europejski Bank Centralny czy Federal Reserve. Wpływają one na kluczowe wskaźniki stóp procentowych, takie jak LIBOR czy EURIBOR, które są punktem odniesienia dla produktów finansowych na całym świecie.

Zarządzanie ryzykiem związanym z odsetkami

Instrumenty derywatywne jak swapy procentowe czy praktyki hedgingowe pozwalają na zarządzanie ryzykiem związanym ze zmiennością stóp procentowych, a co za tym idzie – ryzykiem odsetkowym.